Πριν την ένταξη του βιολιού και του σαντουριού στην αγροτική τότε Ρόδο, τα μουσικά όργανα της Ρόδου ήταν η δωδεκανησιακή τρίχορδη λύρα, η τσαμπούνα και το λαούτο καθώς και το μαντολίνο. Η λύρα την εποχή της Ιταλοκρατίας γνώρισε μια αλλαγή όταν, οι δύο εκδοχές είναι, οι Ρόδιοι ακούγοντας Κρητικούς οι οποίοι εξέλισσαν τη λύρα τους σε βιολόλυρα θέλησαν να κάνουν το ίδιο, είτε η είσοδος του βιολιού επηρέασε το παίξιμο της λύρας αναγκάζοντας την να προσθέσει μια τέταρτη χορδή, αλλά και η αφαίρεση των γερακοκούδουνων από το δοξάρι. Το σίγουρο είναι ότι οι σκοποί και τα τραγούδια της Ρόδου ήταν γραφτό να μελοποιηθούν, ίσως λόγο της γειτνίασης με την Μ. Ασία καθώς και την παρουσία Κύπριων και Κρητών κατά κύριο λόγο.
Έτσι συναντάμε ΕΞΑΤΟΝΙΚΟΥΣ σκοπούς όπως τον ξακουστό «Αρχαγγελίτικο» και τις «Τσακιστές Μαντινάδες» αλλά και τραγούδια με μεγαλύτερο εύρος φθόγγων. Η Τσαμπούνα στη Ρόδο υπήρχε σε όλα τα χωριά αλλά σίγησε πρόωρα με τελευταίο τσαμπουνιέρη τον Γιάννη Μανωλάκη ( Γιαννιός),δεκαετία του 50(100+ χρονών), από την Κρητηνία της Ρόδου. Πλέον η τσαμπούνα στη Ρόδο υπάρχει στις παλιές φωτογραφίες των σπιτιών όπου στους γάμους και στα γλέντια όλο και κάποιος τσαμπουνιέρης θα έδινε τον διαπεραστικό ήχο στη γοργή και επιβλητική ροδίτικη Σούστα. Το μαντολίνο είναι το παρείστικο όργανο,ικανό για να μερακλώσει η παρέα, όχι όμως τόσο ώστε να χορέψει. Δεν λείπει η συνεύρεση βιολιού-μαντολίνου η λύρας-μαντολίνου όπου ζεσταίνεται το γλέντι.
Δυστυχώς αυτή η παράδοση έχει παραμείνει στα χωριά, με το μόνο αρνητικό συνεχιστές της να είναι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, που στο πανηγύρι ντρέπονται να σηκωθούν να χορέψουν πόσο μαλλον να τραγουδήσουν αυτοσχέδιες μαντινάδες. Υπάρχουν, και είναι θησαυροί του τόπου μας που καθημερινά χάνονται λόγω της ηλικίας τους. Δεν λείπει όμως η διάσωση των σκοπών από τη Ρόδο καθώς υπάρχουν κάμποσα βιβλία με καταγραφές σκοπών, από τα βιβλία του Samuel Baud-Bovy μέχρι το βιβλίο του αναβιωτή της ροδίτικης λύρας και κορυφαίου λυράρη της Δωδεκανήσου Γιάννη Κλαδάκη- μια από τις πιο πλούσιες κατα τη γνώμη μου καταγραφές.
Πλέον η λύρα και το μαντολίνο υπάρχουν και σε καταγραφές. Η τσαμπούνα μπορεί να αναβιωθεί πάντοτε με την προσεκτική εκμάθηση των σκοπών, κάτι που έγινε και στην Κάσο. ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΣ:ΝΙΚΟΣ ΤΖΕΛΛΟΣ ΠΗΓΗ:http://www.topoikaitropoi.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου